1 op de 3 mensen met gehoorverlies ervaart fade-out
Een groot deel van hen voelt zich onveilig, depressief en angstig
De impact van gehoorverlies op het welzijn van ruim 1,5 miljoen Nederlanders is groot. 1 op de 3 ervaart fade-out: mentale problemen waarbij zij sociaal steeds verder naar de achtergrond raken. Een groot deel van mensen die fade-out ervaart voelt zich onveilig (46%), depressief (47%) en angstig (43%). 51% geeft zelfs aan de grip op het leven te verliezen. Dit blijkt uit nieuw onderzoek van Specsavers, uitgevoerd door Motivaction ter gelegenheid van World Hearing Day op zondag 3 maart 2024.
Fade-out: mensen met gehoorverlies raken naar de achtergrond
De focus bij gehoorverlies ligt vaak op het oplossen van het fysieke probleem. Het mentale aspect van gehoorverlies wordt vaak nog onderbelicht of genegeerd. Terwijl de gevolgen voor het mentale welzijn enorm zijn, blijkt uit dit onderzoek. “In Nederland zijn 500.000 mensen met gehoorverlies die fade-out ervaren. Kenmerkend voor deze groep mensen is dat zij sociaal gezien vaak langzaam naar de achtergrond raken. Sociale contacten worden minder en de kans op eenzaamheid neemt toe. Met het risico om in een sociaal isolement te raken”, aldus Eric Schoenmakers, senior onderzoeker op het gebied van eenzaamheid. Fade-out is een fenomeen dat zich vaak stil en onzichtbaar voor de omgeving afspeelt. Daarom is het zo belangrijk dat hier naam aan wordt gegeven. Dat zorgt voor erkenning. Want pas als je iets benoemt wordt het tastbaar en kun je er iets aan doen.
Schaamte en onzekerheid
Uit het onderzoek komt naar voren dat 39 procent van alle mensen die gehoorverlies ervaren, maar geen hoortoestel dragen, hier al langer dan vijf jaar mee rondloopt. 44 procent van hen heeft het gehoorverlies ook nog nooit laten onderzoeken door een hoorspecialist of een huisarts. Het fysieke probleem wordt dus vaak niet direct erkend, laat staan de mentale klachten die hiermee gepaard gaan. “Mensen vragen lang niet altijd hulp. Toch blijkt uit het onderzoek dat mensen wel behoefte hebben aan mentale zorg en ondersteuning en deze niet altijd krijgen. Een hoortoestel alleen is vaak onvoldoende om met de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen, waarmee slechthorenden te maken hebben, om te gaan. Het bieden van handvatten is voor mensen met gehoorverlies van essentieel belang om sociaal weer te kunnen participeren, en om gezond en gelukkig te leven,” stelt Saïd Bellari, psychiater en geneesheer-directeur bij GGMD. Het onderzoek laat zien dat gehoorverlies van invloed is op de mate van geluk. 38 procent voelt zich minder gelukkig vanwege gehoorverlies. Ook ervaren mensen onzekerheid (44%) en schaamte (32%), wat mogelijk een rol speelt bij het negeren van de klachten.
Jongeren ervaren vaker fade-out
Het onderzoek laat zien dat leeftijd een belangrijke factor is in de mate waarin mensen met gehoorverlies fade-out ervaren. Jongeren (18-24 jaar) ervaren een stuk vaker (59%) fade-out dan mensen van 45 jaar en ouder (23-30%). Een verklaring hiervoor moet volgens prof. dr. Gert-Jan Hendriks, Radboud Universiteit, gezocht worden in de sociale relaties en levensfase van de verschillende groepen. “Fade-out gaat over hoe je je voelt in een sociale context. Jongeren staan midden in het leven, hebben vaak veel sociale contacten en willen graag overal aan meedoen. Sociaal niet (meer) kunnen meedoen heeft bij hen een nog grotere impact op hun mentale welzijn.”
Sociaal experiment
Dagelijks ervaren ruim 500.000 Nederlanders fade-out. Dit gaat gepaard met onder andere regelmatig gesprekken met familie, vrienden en collega’s niet kunnen volgen. Hierdoor verdwijnen zij langzaam naar de achtergrond en vermijden zij ook geregeld sociale activiteiten. Drie van de vijf mensen met gehoorverlies geven aan dat hun verminderd gehoor belemmerend werkt in het dagelijks leven. Om voor dit issue aandacht te vragen is er in samenwerking met cabaretier en ervaringsdeskundige Kees van Amstel een sociaal experiment opgezet. Een avondje lachen in het theater met Kees van Amstel, waar niet alle grappen even goed te volgen waren. Tijdens deze avond zijn drie proefpersonen uitgenodigd die hebben ervaren hoe het is om de ‘grap’ niet te volgen, en om dus te ervaren hoe het is als je als enige niet begrijpt waarom er gelachen wordt. Iets wat veel Nederlanders dagelijks ervaren door hun gehoorverlies.
Initiatief Stop Fade-out
Om meer aandacht te vragen voor de mentale problemen van gehoorverlies, heeft Specsavers initiatief Stop Fade-out geïnitieerd. Wouter van der Hoeven, directeur van Specsavers Nederland: “Door meer onderzoek te doen naar fade-out willen we kennis vergroten en meer inzichten verzamelen om participatie van slechthorenden in de samenleving te vergroten. Mensen die fade-out ervaren hebben behoefte aan meer begrip en onderzoek. Daar willen we met Stop Fade-out aan bijdragen. We zijn in gesprek met meerdere organisaties, psychologen en wetenschappers om zich bij dit initiatief aan te sluiten, of hier steun aan te verlenen. De reacties zijn heel positief.”